En weer een kerst zonder kerkbezoek, zonder borrelen op het kerkplein bij een vuurtje, en vooral: zonder uitbundige samenzang! Zo werd Kerst wel een hele stille nacht … Maar, zo houdt Lucas 19: 38-40 ons voor: zelfs als het gejuich van mensen stilvalt, dan zullen de stenen roepen.

Samen zingen is voor velen van ons een essentieel onderdeel van samen kerk zijn, van samen geloven. Muziek (maken en luisteren) en zang is belangrijk, zo niet het belangrijkste onderdeel van de liturgie.

In de afgelopen coronatijd is juist dat zingen onderhevig geweest aan allerlei maatregelen, vanwege de grote hoeveelheden aerosolen die kunnen loskomen bij het samen zingen in een binnenruimte. Omdat niet duidelijk is hoe gevaarlijk dit kan zijn, hebben in de afgelopen 1,5 jaar verschillende scenario’s de revue gepasseerd: soms mochten er maar 1 of 2 voorzangers zingen, dan weer 4, en dit najaar toen er weer wat meer mensen in de kerk mochten komen, mochten we als gemeenteleden weer een paar liederen of coupletten zelf meezingen. Maar dan wel met het nadrukkelijke verzoek om ingetogen te zingen. Lastig, want hoe je kun nu ingetogen een glorialied zingen?  

Muziek is van levensbelang. Als je samen of alleen muziek maakt of luistert, kan dat je bemoedigen, troosten, blij maken, je even boven jezelf of je situatie uittillen, je op andere gedachten brengen of in andere sferen. Het brengt mensen samen, brengt mensen in actie, nodigt uit tot dansen en zingen, vieren. Denk bijvoorbeeld aan de actie van Serious Request die in de dagen voor Kerst werd georganiseerd door radio 3 fm. Mensen konden liedjes aanvragen voor een bedrag naar keuze. Met de opbrengst gaat het WNF zich inzetten voor het broodnodige herstel van de regenwouden in Zuid-Amerika. Het radioprogramma had wat weg van een Top2000 dienst: mensen die popnummers aanvragen waarin ze iets terug horen wat hun leven betekenis geeft of wat hen helpt om deze tijd te duiden. Denk aan The Earth Song van Michael Jackson of aan Groter dan ik van Froukje (aan beide nummers zou je zo een Top2000dienst kunnen wijden…!). Mensen voelden zich ondanks de lockdown verbonden met elkaar door de muziek en er werd maar liefst meer dan 2 miljoen euro opgehaald.

Muziek maakt het leven de moeite waard. Ook in de kerk. Ik denk dat voor veel mensen het plezier in kerkgang verminderd is door alle maatregelen rondom zingen. Maar gelukkig zijn we in onze kerk gezegend met een gepassioneerde cantor, met een aantal goede organisten en musici en (voor)zangers die telkens, met ons óf namens ons, de lofzang gaande houden.

Want daar gaat het om: zingen is niet alleen fijn, het is ook een opdracht. Toen de coronacrisis net begon en we als kerken voor de keuze stonden: blijven we open of gaan we dicht, was één van de doorslaggevende argumenten: we moeten de lofzang gaande houden, dat is onze opdracht. En daarom bleven we open en bleven we zingen, al was het soms maar met 1 stem.

In de afgelopen dagen viel mijn oog op het verhaal van de intocht in Jeruzalem (Lucas 19: 37-40). Jezus rijdt op een (ezels)veulen Jeruzalem binnen. ‘Toen Hij op het punt stond de Olijfberg af te dalen, begon de hele groep leerlingen vol vreugde en met luide stem God te prijzen om alle wonderdaden die ze hadden gezien. Ze riepen: ‘Gezegend Hij die komt als koning, in de naam van de Heer! Vrede in de hemel en eer aan de Allerhoogste!’.’ Misschien hoort u net als ik een overeenkomst met Lucas 2, waarin de geboorte van Jezus wordt aangekondigd. Maar, in dit verhaal zijn er geen welwillende herders die het blijde nieuws dat Jezus in aantocht is in dankbaarheid aanhoren, er zijn critici bij, die het met lede ogen aanzien. De Farizeeën staan in de menigte en zeggen tegen Jezus: : ‘Meester, berisp uw leerlingen.’ Ze vinden het maar niets, al dat gejuich. Maar Jezus antwoord dan: ‘Ik zeg u: als zij zouden zwijgen, dan zouden de stenen het uitschreeuwen. ‘.

De lofzang zal doorgaan. Zelfs als wij mensen niet meer zingen, dan zal de natuur God blijven loven.

Pas maakten we een gezinswandeling bij Kasteel Groeneveld en daar was een van de wandelopdrachten om eens met je ogen dicht te luisteren naar de natuur om je heen. Je hoort vogels, de wind, knisperen van bladeren, misschien zelfs water stromen. De hele natuur zingt haar lied voor de Koning, de Schepper, en zelfs als alles zwijgt, dan zullen de stenen nog zingen. In de groene theologie (theologie waarin men specifiek kijkt naar natuur en geloof) wordt dit ook vaak zo benoemd: niet alleen mensen kunnen God prijzen en Hem eren met hun bestaan, nee, alle dieren, planten, alles wat leeft doet dat: door er te zijn en door te doen waartoe ze gemaakt zijn: leven, groeien, bloeien.

Gelukkig kwam het ook deze kerst in de Bethlehemkerk weer niet tot een zwijgen, ondanks corona. Er was dan wel geen drukbezochte Kerstnacht en Kerstochtend dienst en er was geen uitbundige samenzang, begeleid door schallende trompetten, maar de kerstdiensten waren, wat mij betreft, vol inhoud, warm, bemoedigend. Het koor op Kerstavond heeft een geweldige prestatie neergezet door zo goed te zingen met – naar ik begreep – maar twee keer geoefend te hebben. De voorzangers op Kerstmorgen zongen bij de kerstboom de liederen zo, dat je ze thuis uit volle borst kon meezingen.

Ik hoop dat het ons lukt om ook in 2022 de lofzang gaande te houden. Ik heb daar alle vertrouwen in. Maar, mocht die ooit verstommen, laten we dan stil worden en luisteren naar het gejuich van de vogels, de planten, het water en de stenen.

God zij geprezen, hoe dan ook!

Ds. Aster Abrahamsen

You have no rights to post comments