De Diepte
-Gedachten bij de Nederlandse inzending voor het Eurovisiesongfestival 2022-
Uit de diepte roep ik tot U, HEER …
Zo begint psalm 130. Deze psalm is een pelgrimslied. Deze liederen werden gezongen tijdens de bedevaart naar de tempel in Jeruzalem. Letterlijk zong men ‘vanuit de diepte’, want Jeruzalem en de tempel lagen hoger op de berg en je moest omhoog lopen om er te komen.
Er wordt echter gedacht dat de oorsprong van deze psalm (en van de andere pelgrimspsalmen) ligt bij de ballingschap van het volk Israël in Babel. Het volk was weggevoerd uit haar eigen land en thuis, en bevond zich in een ellendige situatie van gevangenschap en ballingschap. Uit deze diepte van ellende roept de dichter naar God. In deze psalm geeft de dichter aan dat Israël gezondigd heeft en daardoor nu in diepe nood verkeerd. Hij roept en verlangt naar God, naar een herstelde hoop. Hij verlangt naar God:
mijn ziel verlangt naar de Heer,
meer dan wachters naar de morgen,
meer dan wachters uitzien naar de morgen
Voor eenieder wel herkenbaar, dat er nachten zijn waarin je denkt: kwam de morgen maar!
In de vroege Bijbelse tijd waren er vaak muren om de steden heen gebouwd. Er waren wachters aangesteld die op die muren uitkeken of er ook gevaar dreigde. Ze mochten niet moe worden of hun aandacht laten verslappen, want stel je voor dat ze een beginnende brand niet zouden opmerken of een aanstormende vijand zouden missen, dan was de hele stad in gevaar.
Maar het was natuurlijk geen fijne baan, want er zullen veel lange nachten zijn geweest waarin niets gebeurde. En zie dan maar je ogen open te houden.
Eindeloze nachten in de diepte, waarin je uitkijkt naar het ochtendgloren.
Het moge duidelijk zijn dat ‘de diepte’ alleen al in de context van deze psalm meerdere betekenissen heeft. Het zal van mens tot mens, van volk tot volk en van tijd tot tijd verschillen wat de diepte is van waaruit er naar God verlangt wordt en Hij wordt aangeroepen.
Als je deze week de radio of tv aanzet hoor je vaak een heel ander lied over de Diepte voorbijkomen. Op 10 mei begint het Eurovisiesongefestival en S10 (Stien den Hollander) zingt het lied ‘De Diepte’ namens Nederland. Het is natuurlijk geen pelgrimslied, maar er zijn wel vergelijkingen te trekken met psalm 130. Ook het ‘diepte-gevoel’ van S10 lijkt zich juist in de avond/nacht af te spelen (‘ik wacht al heel de avond’). En, zoals de psalmist roept om God en Hem zoekt in zijn diepte, zo hoort S10 in De Diepte de naam van haar geliefde en spreekt uit haar lied een verlangen om weer samen te zijn.
Hier in de diepte hoor ik steeds maar weer je naam
Oh mijn lief wat moet ik nou?
Ik zit diep en ik wil jou niet laten gaan.
Ook de behoefte dat iemand je ziet in je diepte-moment, aandacht voor je heeft en je hoop geeft in je wanhoop, zie je zowel in de psalm terug (‘Heer, hoor mijn stem, wees aandachtig, luister naar mijn roep om genade.’) / ‘Israël, hoop op de HEER!’) als ook – al is het op een andere manier in De Diepte (‘Oh, mijn lief, wat moet ik nou? Ik zit diep en ik wil jou niet laten gaan’).
De diepte van S10 is het verdriet en de eenzaamheid die je kunt ervaren als je een geliefde mist, als je relatie misloopt, als je vastzit in een relatie. Als je nog liefde voelt, maar niet weet hoe je met elkaar verder kunt.
Wat de diepte is kan dus voor iedereen iets anders zijn. Een mens kan zich op veel manieren voelen wegzinken. Het kan iets heel persoonlijks zijn, zoals bij S10: een relatiecrisis. Het kan ook een gemeenschappelijke crisis zijn, zoals de diepte van Israël in ballingschap. De diepte kun je zelf hebben veroorzaakt. Maar het kan ook een ander zijn die jou de diepte in heeft getrokken.
Vanuit de diepte verlangen mensen naar bevrijding, verlossing, een oplossing, vergeving, liefde, en naar vrede, naar een toekomst, naar dat het weer goedkomt.
Je ellendig voelen, als in een diep gat, is dus – helaas - volkomen menselijk. Het gebeurd ieder mens, in iedere tijd. De kunst is om weer omhoog te klimmen. Zoals de pelgrims opklommen naar de tempel.
Mocht het diepte-gevoel bij u of bij jou indalen, luister dan naar S10, lees psalm 130. Probeer te roepen naar wie kan helpen. En probeer te luisteren of u in de diepte die naam (Naam) hoort van degene die verlossing en uitkomst kan bieden.
En vergeet nooit: het wordt weer morgen!
Ds. Aster Abrahamsen
Dit artikel is een bewerking van een ‘Witte kamer – moment’ met de PgH jongeren tijdens het Vastenweekend van 2022.
Bekijk hier De Diepte van S10: https://www.youtube.com/watch?v=v2m-MGSys0k
Lees hier psalm 130 in zijn geheel: https://bijbel.eo.nl/bijbel/psalmen/130