In de schemering van de avond op zaterdag 13 mei kwamen we met ongeveer 80 mensen samen in de Bethlehemkerk. Op het liturgisch centrum zat diaken Aleksandr Plyska uit de Oosters-Oekraiense kerk. Met innemende stem zong hij religieuze liederen, en daarmee zette hij de bijzondere sfeer van de avond.

Onder het publiek waren ongeveer 30 Oekraïners die vanwege de oorlog in hun land moesten vluchten en nu in Hilversum verblijven, in het oude Philipsgebouw. Plyska sprak hen toe met bemoedigende woorden. Via tolk Maksim werd alles in Oekraïens en Nederlands vertaald.

De film die Plyska maakte met Aleksandr Zaporoshchenko is een documentaire over monniken die leven in een klooster (Dochiariou) op de berg Athos in Griekenland. Vooraf vertelde hij ons dat het hen 8 jaar had gekost om toestemming te krijgen om te filmen en toen nog eens 4 jaar om de film daadwerkelijk  te maken. Het is een nogal afgesloten gemeenschap en er zijn strenge regels om er binnen te komen. Dochiariou is één van de vele kloosters op het eiland, waar honderden monniken leven.

Als inleiding op de film gaf Plyska aan dat je in de film de monniken ziet zoals ze zijn, puur. Er zijn weinig woorden in de film en de filmmakers hebben geprobeerd er niet hun eigen visie in te verwerken, maar gewoon te laten zien hoe het is: hoe de monniken leven en wie ze zijn.

Je ziet hoe de monniken koken, eten, werken, bidden, maar ook hoe ze soms ruzie maken. Niets menselijks is vreemd in deze gemeenschap van heiligen. Maar, je ziet ook hoe liefdevol, vol geduld en humorvol ze met elkaar omgaan. Als een familie. Je ziet ook hoe alle monniken hun eigen taak hebben, verrassend is bijvoorbeeld de monnik die de zorg over de katten heeft en die met een groot hart liefdevol spreekt over hen, terwijl hij constant omringd wordt door de katten. We zijn getuige van een monnik die intrede doet en van de zeker niet lichtzinnige gelofte die hij daarvoor maakt. Een rode lijn was hegoumen (of abt) Geronda Gregory, hij komt ook vaker aan het woord met wijze uitspraken geeft hij ons een inkijkje in zijn ziel en ook in zwaarte van zijn bestaan.

Want het is een zwaar leven. De monniken slapen amper, zo beginnen ze al om 1:00u in de morgen met bidden. Ze besteden intens veel aandacht aan het vieren en eren van God door sacrale voorwerpen te maken en hun kerken en leefruimte te onderhouden. Katia Novikova, die de film bij ons bekend had gemaakt, vertelde me dat ze maar 1 x in de week warm water gebruiken. Ook hebben ze een eigen chirurg, die in de film verteld hoe hij zijn eigen zieke nagel uit zijn vinger moest verwijderen, omdat er niemand anders was.

Bij het nagesprek heeft Plyska daar nog over verteld dat Moeder Maria centraal staat. Maar vrouwen zijn verder niet op het eiland toegestaan, al eeuwen niet. Wel zijn mannelijke pelgrims en dagbezoekers toegestaan, mits het mannen zijn (jongens onder de 18 moeten met vader mee).

Ook vertelde Plyska over de titel ‘Adam, waar ben je’ – Adam wordt door God geroepen in de tuin van het Paradijs nadat hij van de vruchten van de boom van goed en kwaad heeft gegeten. Niet omdat God niet weet waar hij is, maar omdat Hij wil dat Adam berouw toont. Dat is volgens Geronda Gregory belangrijk, dat mensen berouw tonen. In de film wordt verteld: ieder mens moet in zijn/haar leven een paar stappen richting God doen, en God zal dan een heleboel stappen richting de mens zetten. Je moet er als mens wel íets voor doen, dus, om God te vinden en genade te krijgen.

Uiteindelijk was er in het nagesprek geen ruimte meer voor vragen, dus mocht u nog vragen hebben nav de film dan kunt u die bij ons neerleggen en wij zullen proberen antwoord te geven.

De avond eindigde zoals hij begonnen was: met het indrukwekkende gezang van Plyska, een Oekraiens volkslied.

Kortom, een bijzondere en verrassende avond waarin we zowel stilstonden bij de oorlog in Oekraiene als bij het leven van monniken op de berg Athos in Griekenland.

De opbrengst van de avond komt ten goede aan de filmmakers en hun gezinnen.

Ds. Aster Abrahamsen en Piet Meindertsma
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Bovenstaande Nederlandse poster en uitnodiging, hieronder Oekraïense poster en uitnodiging.